MOSTRA’LIK
Thymiana Mostra Karnavalı
Sakız – Chios
17 – 18 Şubat Mostra Karnavalı için Sakız adasındayız. Önce
ansiklopedik bilgi
Timiana, Sakız adasının en büyük köylerinden biri.
Doğusunda Ege Denizi, Limniona’sın kıyıları ile Karfas ve Agia Ermioni
sahilleri bulunur, kuzeyinde ise muhteşem kokulu Kampos ile sınırlanır.
Eskiden köyün namlı taş ustaları ve yöresel taşlar
nedeniyle “ Etimiana “ adı ile tanınıyormuş. Timianusiki taşı, psamit cinsinden
olup muhteşem renkleri nedeniyle Kampos’un içinde bulunan taş konakların
duvarlarını ve başçe duvarlarını süsler.
Bu taşın çıkarılması, kesilmesi, işlenmesi ve duvar olarak
örülmesi bu ustaların becerisidir. Bu güzel taşın çıkarılması için her kademede
bir kardeşlik esnafı bulunurmuş. İlk başta bu kardeşlik efsaneleri beştaneymiş;
bunlar: perokopi, stenakuson, pelekanon htiston, sideradon ve karfopetladon
olarak anılırmış.
Peki, Mostra Karnavalı nereden geliyor?
Ortaçağın ortalarına doğru bir Tirini Cuma gecesi… Eski Bizans
İmparatorluğu görkemini ve gücünü kaybetmiş. Cenevizliler ve Venedikliler Ege’nin
birçok kıyı şehrini ele geçirmiş olsalar da dönemin korsan saldırılarına bir
çare bulamamışlar.
40 günlük büyük perhizin başlamasından önceki Cuma günü…
Köy halkı eğlenirken Vigla denilen gözcü kulelerinden kötü haber gelir. Bir
korsan gemisi Megas Limnionas sahiline demir atmıştır. Köylüler hemen ayaklanır
ve silah kuşanırlar. Uzonun da verdiği cesaretle korsanlara Stenakas geçidinde
pusu kurarlar, korsanların çoğunu ya öldürür ya da esir alırlar, kurtulan az sayıdaki
korsan da denize kaçar. Zafer sarhoşu köylüler ellerinde birer zeytin dalı
tutarak “- vre vre mori mori” nidalarıyla köylerine dönerler ve esir aldıkları
korsanları köy meydanında asarak ibret olsun diye üç gün süreyle sergilerler. O
günden bugüne bu geleneği aralıksız olarak yaşatırlar, geleneğe göre Mostra
Trini paraskevi günü “ Anevazun “ yani yükseltilir ve Trini Kiriaki günü ise “
Katevuzun “ yani indirilir. O gün temsili olarak bir savaş dansı payiavli
denilen flütler ve tumbi denilen müzik aletleri eşliğinde oynanır. Mostra’nın
geleneksel tarafı bu şekilde son bulur.
Günümüzde Mostranın Tirini Paraskevi Günü daha renkli daha
canlıdır. “ Kudunati “ yani zilliler denilen kişiler yüzlerini çeşitli maskeler
ile kapatırlar ve değişik kıyafetler giyerek ellerinde bastonlarla Talimi savaş
dansını yaparlar. Savaş dansından sonra Karnaval geçidi başlar, karnaval
geçişinin ardından geleneksel ada panayırı düzenlenir.
İşin tarihi kısmı bu... Ya gerçekler… O işte tam anlamıyla “
Nerede çokluk orada b.kluk “ durumu.
Sakız adasına sefer eyleyen iki ana firma ve üç dört küçük
turizm firması istihap haddinin üzerinde satış yapınca ne sezon dışı olan
adadaki oteller ne tavernalar ne de transfer için otobüsler yeterli oldu.
Cumartesi günü gelen 1500 e yakın Türk’e Pazar günü gelen yaklaşık 1250 kişilik
günübirlikçi Türk eklenince Ege denizi ve Sakız adası Türk’ kesti. Tavernalarda
aç kaldılar, ufacık köye yaklaşık ikibinbeşyüz- üç bin kişiyi doldurunca
karnaval kortejine yürüyecek yer kalmadı. Kalabalıktan doğru dürüst fotoğraf
çekemedik. “ Hadi bu kadar yeter artık dönelim “ dediğimizde de transfer otobüslerinin
önünde tartışmalar kavgalar… Normalde sabah bir akşam bir sefer yapan
feribotlar üç sabah üç akşam seferi yaptılar.
Tabii bu yaşanacakları tahmin ettikleri için turizm
acentesinin hiçbir elemanı da ortalıkta görünmüyordu. En azından benim gittiğim
Ertürk Turizm için söylüyorum.
Bizim bir saat gecikmeyle gittiğimiz Porto Castellona
tavernada kalite ve lezzet yerlerde sürünse de en azından aç kalmadık ama diğer
tavernada kilerden öğrendiğimize göre kalitesizliğin yanı sıra aç da kalmışlardı.
Biz olacakları tahmin ettiğimiz için bir buçuk saat
öncesinden limanda pasaport sırasına girmiştik. Normal de 18.00 deki hareket
saatimiz yoğunluk nedeniyle değiştirildiği 15.45 te yola çıktığımızda ardımızda
sırada bekleyen uzun bir yolcu kuyruğu vardı.
Yazımın başında da dediğim gibi, “ Nerde çokluk orda b.kluk”.
Bir daha gider miyim? Böyle özel günlerde ve yazın haftasonları asla. Adanın
ada olarak yaşanabileceği ve benim huzur bulabileceğim hafta içi Çarşamba –
Cumartesi programıyla evet.
Yunan müziği ve eğlencesi için tavernaya gider miyim? Sakız
da HAYIR. Samos’ta EVET ( Poyraz Restoranı öneririm.). Sakız da ise Agia Fotia,
Komi ve Karfas’ta huzuru ve lezzeti bulduğum restoranlara giderim.
Yani Mostra Karnavalı’nda durum tam MOSTRA’LIK
Mehmet Cengiz TÜMER
19 Şubat 2018
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder